24 stycznia 2022 r.

 

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, popularnie określana jako decyzja środowiskowa stanowi zapowiedź realizacji inwestycji na określonym terenie. Przedmiotem postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest ocena i analiza dopuszczalności konkretnego planowanego dopiero przedsięwzięcia, jego oddziaływania na środowisko, ludzi, krajobraz przy spełnieniu ustawowych warunków.

Spis treści

Strona postępowania administracyjnego

Zgodnie z ogólną definicją strony zawartą w art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego,  stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Przepis ten mieści w sobie postanowienia dwóch odrębnych od siebie norm prawnych, które znajdują zastosowanie niezależnie od siebie.

Należy jednak pamiętać, że na potrzeby konkretnych postępowań administracyjnych ustawodawca może w poszczególnych ustawach odrębnie określać katalog stron postępowania administracyjnego. Taka sytuacja została już przedstawiona we wpisie o stronach postępowania w sprawach pozwolenia na budowę, gdzie art. 28 ust. 2 ustawy Prawo budowlane wyłącza stosownie przepisu art. 28 k.p.a. Kolejnym przykładem takiego postępowania, gdzie strony ustala się na podstawie przepisu szczególnego jest postępowanie dotyczące uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia – popularnie określana jako decyzja środowiskowa.

 

Postępowanie w sprawie uzyskania decyzji środowiskowej

 

Zgodnie z art. 71 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2021 r. poz. 2373 ze zm., dalej „ooś”) uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Z uwagi na treść przepisów ustawy ooś organy właściwe mogą wydawać dwa rodzaje decyzji środowiskowych:

• takie, których wydanie było poprzedzone przeprowadzeniem oceny oddziaływania na środowisko,
• takie, których wydanie nie wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

W ramach postępowania poprzedzającego wydanie decyzji środowiskowej przeprowadza się ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Ocena ta ma przede wszystkim na celu zweryfikowanie, czy przedsięwzięcie nie będzie powodować negatywnego oddziaływania na środowisko. Natomiast stwierdzenie braku konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wskazuje w istocie na to, że dane przedsięwzięcie nie będzie wywierało znaczącego oddziaływania na środowisko, czyli nie występują przeciwwskazania do jego realizacji.

 

 

Decyzja środowiskowa a definicja strony postępowania

 

Postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia. Ustawodawca postanowił odrębnie od art. 28 k.p.a. uregulować kwestię stron postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zgodnie z art. 74 ust. 3a ooś stroną postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wnioskodawca oraz podmiot, któremu przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości znajdującej się w obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie w wariancie zaproponowanym przez wnioskodawcę, z zastrzeżeniem art. 81 ust. 1 ooś. Przez obszar ten rozumie się:

1. przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obszar znajdujący się w odległości 100 m od granic tego terenu;
2. działki, na których w wyniku realizacji, eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia zostałyby przekroczone standardy jakości środowiska, lub
3. działki znajdujące się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia, które może wprowadzić ograniczenia w zagospodarowaniu nieruchomości, zgodnie z jej aktualnym przeznaczeniem.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. zmieniającej ustawę ooś (Sejm VIII kadencji, druk 3616) wprowadzonie odległości 100 m od granicy terenu, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, bez względu na podział geodezyjny terenu (granice działek ewidencyjnych), stanowić ma podstawową przesłankę do uznania tego terenu za obszar oddziaływania. Jednocześnie bez zmian pozostawiono pozostałe przesłanki wymienione w art. 74 ust. 3a pkt 2 i 3 ooś, w związku z czym projektowana regulacja nie pozbawia statusu stron postępowania podmiotów legitymujących się prawem rzeczowym do nieruchomości położonych poza 100 m od terenu przedsięwzięcia, znajdujących się w strefie przekroczeń standardów jakości środowiska czy w zasięgu znaczącego oddziaływania. W rezultacie obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie ustala się według stałego kryterium odległościowego wynoszącego 100 m oraz według kryterium ustalanego indywidualnie w oparciu o charakter oddziaływania planowanego przedsięwzięcia.

 

 

Decyzja środowiskowa a sposób zawiadamia stron o czynnościach podejmowanych w postępowaniu

 

Jeżeli liczba stron postępowania przekracza 10, zastosowanie znajdzie art. 49 k.p.a., zgodnie z który zawiadomienie stron o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej może nastąpić w formie publicznego obwieszczenia, w innej formie publicznego ogłoszenia zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości lub przez udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego organu administracji publicznej. Jeśli liczba stron nie przekracza 10, to organ prowadzący postępowanie powinien każdą stronę zawiadomić indywidualnie.

 

Aktualizacja wykazu stron postępowania

 

Warto podkreślić również fakt, że pierwotne ustalenie stron postępowania nie zawsze będzie miało charakter definitywny. Otóż w toku postępowania może się okazać, że z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynikać będzie brak możliwości realizacji przedsięwzięcia w wariancie proponowanym przez wnioskodawcę. Wówczas organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej, za zgodą wnioskodawcy, wskazuje w decyzji, spośród wariantów, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 5 ooś, wariant dopuszczony do realizacji. Może to być racjonalny wariant alternatywny albo racjonalny wariant najkorzystniejszy dla środowiska. W konsekwencji oznaczać to będzie potrzebę aktualizacji stron postępowania, bowiem z nowego wariantu wynikać może inny obszar oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

 

Decyzja środowiskowa a przesłanki warunkujące ustalenie stron postępowania w sprawie jej wydania

 

Przymiot strony w sprawach o wydanie decyzji środowiskowej mają podmioty posiadające tytuł prawny do nieruchomości położonych w bezpośrednim sąsiedztwie zamierzonego przedsięwzięcia. Oprócz tego stronami będą inne podmioty, jeżeli ich nieruchomości mieszczą się w zasięgu planowanego przedsięwzięcia. Pojęcie oddziaływania musi być przy tym rozumiane jako wpływ na środowisko przyrodnicze, jak i na nieruchomości sąsiednie, w szerokim znaczeniu sąsiedztwa (por. wyrok NSA z dnia 25 września 2009 r., sygn. akt II OSK 1476/08, wyrok WSA w Krakowie z dnia 20 marca 2012 r., sygn. akt II SA/Kr 1932/11, wyrok WSA w Białymstoku z dnia 13 stycznia 2009 r., sygn. akt II SA/Bk 842/07, CBOSA).

Dla ustalenia, czy dany podmiot ma interes prawny w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach a zatem, czy ma przymiot strony w tym postępowaniu, nie ma znaczenia czy oddziaływanie na jego nieruchomość będzie w granicach dopuszczalnych norm czy też będzie ponadnormatywne. Wystarczy, że nieruchomość znajduje się w zasięgu oddziaływania planowanej inwestycji. Pogląd ten znajduje akceptację w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyrok NSA z dnia 29 stycznia 2014 r. sygn. akt II OSK 2064/12, CBOSA).

 

Znaczenie obszaru na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie

 

Zgodnie z utrwalonym poglądem w orzecznictwie sądowadministracyjnym dla ustalenia stron postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – innych, niż wnioskodawca – inwestor konieczne jest ustalenie terenu objętego oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Z przepisów ustawy ooś wynika, że chodzi o każde oddziaływanie, a nie tylko takie, które przekracza określone normy. Normy i ich ewentualne przekroczenia mają znaczenie dla treści decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a nie dla posiadania przymiotu strony.

Zatem stroną postępowania jest właściciel (ewentualnie także inny podmiot mający prawo rzeczowe) nieruchomości położonej na terenie objętym tak rozumianym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia. W każdym przypadku krąg stron postępowania w sprawach o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach stanowi pochodną ustaleń co do obszaru oddziaływania planowanego przedsięwzięcia. Nie jest niewykluczone, że obszar ten może obejmować nieruchomości również dalej położone. W tym zakresie nie powinien mieć miejsca żaden automatyzm ani formułowanie jakichkolwiek domniemań (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 13 października 2017 r., sygn. akt II SA/Go 480/17, CBOSA).