24 marca 2022 r.

Jeśli planujesz budowę zjazdu albo jego przebudowę ze swojej nieruchomości na drogę publiczną, niezbędne jest uzyskanie zezwolenie na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu. Kwestie te regulują przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1376 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 124).

Spis treści

Kto odpowiada za budowę lub przebudowę zjazdu

Zgodnie z art. 29 ust. 1 i 2 u.d.p. budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku budowy lub przebudowy drogi, budowa lub przebudowa zjazdów dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi.

 

 

Pojęcie zjazdu z drogi publicznej

Zjazd w rozumieniu ustawy o drogach publicznych to połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (art. 4 pkt 8 u.d.p.). Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 14 u.p.z.p. przez dostęp do drogi publicznej należy rozumieć bezpośredni dostęp do tej drogi albo dostęp do niej przez drogę wewnętrzną albo przez ustanowienie odpowiedniej służebności drogowej.

Redakcja przepisu art. 4 pkt 8 u.d.p. wskazuje jednoznacznie, że zjazd nie jest częścią drogi, lecz jedynie miejscem dostępu do niej (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 1 grudnia 2009 r., VII SA/Wa 1283/09). Biorąc pod uwagę przepisy ustawy – Prawo budowlane można wskazać, że zjazd jest obiektem budowlanym o szczególnym przeznaczeniu. Służy bowiem do obsługi nieruchomości położonych przy drodze publicznej (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 maja 2006 r., VII SA/Wa 306/06).

 

 

Zjazd z drogi publicznej może być indywidualny lub publiczny

Zgodnie z § 76a pkt 1 i 2 rozporządzenia, ze względu na wymagania techniczne i użytkowe zjazdy dzieli się na:

1) publiczne – określone przez zarządcę drogi jako zjazdy do nieruchomości gruntowych usytuowanych poza pasem drogowym:

1. na których prowadzona jest lub planowane jest prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności o charakterze publicznym,
2. na których usytuowana jest lub planowane jest usytuowanie nieruchomości budynkowej lub lokalowej, w których prowadzona jest lub planowane jest prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności o charakterze publicznym,
3. które stanowią lub będą stanowić dojazd do nieruchomości wymienionych w lit. a lub b;

2) indywidualne – określone przez zarządcę drogi jako zjazdy niebędące zjazdami publicznymi.

 

 

Lokalizacja zjazdu z drogi wewnętrznej

Przepis art. 29 ust. 2 u.d.p. odnosi się wyłącznie do dróg, które posiadają status dróg publicznych. W takiej jedynie sytuacji zezwolenie wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej, od której niezadowolona strona może złożyć odwołanie, a następnie skargę do sądu administracyjnego. Wydania decyzji administracyjnej nie wymaga natomiast lokalizacja zjazdu z drogi wewnętrznej. Zjazdy z dróg wewnętrznych podlegają tylko uzgodnieniu z właścicielem tej drogi. Uzgodnienie takie nie jest władczym rozstrzygnięciem i nie ma podstaw do wydania aktu administracyjnego. Zgodnie z treścią art. 8 ust. 2 u.d.p. budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona i oznakowanie dróg wewnętrznych oraz zarządzanie nimi należy do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku – do właściciela tego terenu. Wynika stąd, że to zarządca lub właściciel drogi wewnętrznej wyraża zgodę na zlokalizowanie zjazdu. Jego uprawnieniem jest też uzgodnienie projektu tego zjazdu.

 

Organy wydające zezwolenie na lokalizację zjazdu

 

Organem wydającym zezwolenie na budowę zjazdu z drogi jest zarządca drogi, właściwy ze względu na kategorię drogi oraz na lokalizację zjazdu.

Zarządcami dróg w Polsce są:

1) Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad dla dróg krajowych;

2) zarząd województwa dla dróg wojewódzkich;

3) zarząd powiatu dla dróg powiatowych;

4) wójt (burmistrz, prezydent miasta) dla dróg gminnych.

 

W przypadku powołania odpowiedniego zarządu dróg wojewódzkich, powiatowych albo gminnych, który wykonuje zadania zarządcy drogi, to wniosek należy złożyć do takiego zarządu.

W miastach na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta. Zatem wniosek dotyczący takich dróg składa się we właściwym urzędzie miasta. W przypadku powołania odpowiedniego zarządu dróg miejskich, który wykonuje zadania zarządcy drogi, to wniosek należy złożyć do takiego zarządu.

 

Jakie są warunki, by uzyskać zezwolenie na lokalizację zjazdu

 

Przepis art. 29 ust. 3 i 5 u.d.p. stanowią, że zezwolenie na lokalizację zjazdu, o którym mowa w art. 29 ust. 1 u.d.p., wydaje się na czas nieokreślony, z tym zastrzeżeniem, że decyzja o wydaniu zezwolenia na lokalizację zjazdu wygasa, jeżeli w ciągu 3 lat od jego wydania zjazd nie został wybudowany.

 

W dalszej części powołanego art. 29 ust. 3 u.d.p. przepis ten zastrzega, że w zezwoleniu na lokalizację zjazdu określa się miejsce lokalizacji zjazdu i jego parametry techniczne, a w zezwoleniu na przebudowę zjazdu – jego parametry techniczne, a także zamieszcza się, w przypadku obu zezwoleń, pouczenie o obowiązku:

• przed rozpoczęciem robót budowlanych:

1. dokonania czynności wymaganych przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane,
2. uzyskania zezwolenia zarządcy drogi na prowadzenie robót w pasie drogowym;

• uzgodnienia z zarządcą drogi projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego zjazdu – o ile projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlanego jest wymagany.

 

 

Ustawa o drogach publicznych nie określa wprost przesłanek warunkujących uzyskanie od zarządcy drogi zgody na lokalizację zjazdu publicznego. Zgodnie z art. 29 ust. 4 u.d.p. ze względu na wymogi wynikające z warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne, zarządca drogi może odmówić wydania zezwolenia na lokalizację zjazdu lub jego przebudowę albo wydać zezwolenie na lokalizację zjazdu na czas określony.

Ktoś może zadać wobec tego pytanie, a co moim prawem do korzystania z mojej własności, jeśli nie mam do niego odpowiedniego dojazdu?

Jak wskazuje się w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, prawo własności – choć podlegające konstytucyjnej ochronie – nie jest prawem absolutnym i może ono doznawać szeregu ograniczeń, jeżeli wynikają one z przepisów prawa, a do takich norm prawnych należą między innymi przywołane powyżej przepisy u.d.p. oraz akty wykonawcze do tej ustawy. W konsekwencji obowiązujące regulacje nie gwarantują każdemu właścicielowi nieruchomości przylegającej do drogi publicznej bezpośredniego zjazdu na tę drogę. Zwraca się również uwagę, że drogi publiczne są drogami powszechnie dostępnymi („dla każdego”), a korzystanie z nich stanowi pewną kategorię dobra powszechnego. Ograniczenia w dostępie oraz swobodzie korzystania z nich mogą wynikać z przepisów ustawy lub innych przepisów szczególnych (zob. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 27 listopada 2019 r., III SA/Wr 240/19).

 

 

Bezpieczeństwo a zezwolenie na lokalizację zjazdu

 

Zgodnie z § 77 rozporządzenia zjazd z drogi powinien być zaprojektowany i wybudowany w sposób odpowiadający wymaganiom wynikającym z jego usytuowania i przeznaczenia, a w szczególności powinien być dostosowany do wymagań bezpieczeństwa ruchu na drodze, wymiarów gabarytowych pojazdów, dla których jest przeznaczony, oraz do wymagań ruchu pieszych. W myśl § 78 ust. 1 rozporządzenia zjazd publiczny sytuuje się zgodnie z warunkami określonymi w § 113 ust. 7 oraz § 170 ust. 1.

Stosownie natomiast do § 113 ust. 7 rozporządzenia wyjazd z drogi do obiektu i urządzenia obsługi uczestników ruchu i wjazd na drogę nie mogą być usytuowane w miejscach zagrażających bezpieczeństwu ruchu drogowego, a w szczególności:

• w obszarze oddziaływania skrzyżowania lub węzła;
• w miejscu, w którym nie jest zapewniona wymagana widoczność wjazdu na drogę;
• na odcinku drogi o pochyleniu niwelety większym niż 4%;
• nie bliżej wierzchołka łuku wypukłego niż wymagana odległość widoczności na zatrzymanie;
• na odcinku występowania dodatkowego pasa ruchu.

Zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, mające zastosowanie przy rozstrzyganiu sprawy zezwolenia na lokalizację zjazdu z drogi publicznej, stanowią swoistą formę ograniczenia uprawnień właścicieli nieruchomości przylegających do drogi publicznej danej kategorii.

 

 

Dlatego w kontekście wspomnianego wyżej § 77 rozporządzenia jako naczelną zasadę przy wyrażaniu zgody na lokalizację zjazdu wskazuje się zasadę bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Może ona ograniczać uprawnienia właściciela w swobodnym korzystaniu z nieruchomości. Spełnienie wymagań dotyczących konieczności zapewnienia bezpieczeństwa ruchu realizowane jest przez zapewnienie zgodności planowanej lokalizacji zjazdu z wymogami wynikającymi z przepisów rozporządzenia. Wymogi te zostały określone w sposób zapewniający bezpieczeństwo użytkowania, oraz zgodność z pozostałymi parametrami, o których mowa w § 1 ust. 3 rozporządzenia. Zjazd nie spełniający powyższych wymogów nie może być uznany za spełniający wymogi bezpieczeństwa. Jak podkreśla się jednolicie w orzecznictwie sądów administracyjnych, organy administracji wydając decyzje w kwestii wyrażenia zgody na lokalizację zjazdu, obok kryteriów wyznaczonych przez przepisy ustawy i ww. rozporządzenia, kierują się przed wszystkim względami bezpieczeństwa w ruchu drogowym (zob. wyroki NSA z 12 maja 2011 r., I OSK 1068/10).

 

Wyrażenie zgody przez zarządcę drogi na lokalizację zjazdu następuje zatem w ramach uznania administracyjnego, którego granice określają interes społeczny i słuszny interes wnioskodawcy ubiegającego się o uzyskanie takiej zgody a także obowiązujące przepisy.