31 maja 2021

Okazałe drzewa i krzewy na własnej posesji to niewątpliwe szereg korzyści zarówno pod względem estetycznym jak i zdrowotnym. Niekiedy jednak usunięcie drzew lub krzewów jest konieczne. Może to być spowodowane ze względu na zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi lub mienia, czy też z powodu zmiany zagospodarowania terenu. Jak należy wówczas postąpić, by nie narazić się na wysokie kary pieniężne?

Spis treści

Obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

W przepisach art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 55 ze zm.) zawarta została zasada, zgodnie z którą usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia właściwego organu. Zezwolenie wydawane jest na wniosek posiadacza nieruchomości za zgodą właściciela tej nieruchomości. Wnioskodawcą może być również właściciel urządzeń przesyłowych (np. linii energetycznych), pod warunkiem, że drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Od zasady uzyskania zezwolenia ustawa przewiduje jednak liczne wyjątki, o czym poniżej w dalszej części wpisu.

 

 

Organy właściwe do wydania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

 Organem właściwym do wydania zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości jest wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Właściwość miejscową ustalamy według miejsca położenia nieruchomości, na której rosną drzewa lub krzewy przeznaczone do usunięcia. W przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – zezwolenie wydaje wojewódzki konserwator zabytków.

Zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Nie dotyczy to obcych gatunków topoli.

 

Elementy wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

Wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu powinien przede wszystkim zawierać:

• imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę posiadacza i właściciela nieruchomości albo właściciela urządzeń przesyłowych;
• oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością albo oświadczenie o posiadanym prawie własności urządzeń przesyłowych;
• zgodę właściciela nieruchomości, jeżeli jest wymagana;
• nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
• wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew;
• miejsce, przyczynę, termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu, oraz wskazanie czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej;
• rysunek, mapę albo wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane projekt zagospodarowania działki lub terenu w przypadku realizacji inwestycji, dla której jest on wymagany zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane – określające usytuowanie drzewa lub krzewu w odniesieniu do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub projektowanych na tej nieruchomości.

We wniosku należy podać również obwód pnia drzewa zmierzony na wysokości 130 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo:

1. posiada kilka pni – obwód każdego z tych pni,
2. nie posiada pnia – obwód pnia bezpośrednio poniżej korony drzewa.

Dodatkowo przedstawić można projekt planu nasadzeń zastępczych, rozumianych jako posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, stanowiących kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska lub projekt przesadzenia drzewa lub krzewu. Projekt planu powinien być wykonany w formie rysunku, mapy lub projektu zagospodarowania działki lub terenu. Powinien on zawierać informację o liczbie, gatunku lub odmianie drzew lub krzewów oraz miejscu i planowanym terminie ich wykonania.

 

Nasadzenia zastępcze mogą stanowić opłacalną alternatywę, bowiem w przypadku naliczenia opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu oraz uzależnienia wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od przesadzenia tego drzewa lub krzewu albo wykonania nasadzeń zastępczych, organ właściwy do wydania zezwolenia odracza termin uiszczenia opłaty za jego usunięcie na okres 3 lat od dnia upływu terminu wskazanego w zezwoleniu na jego przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych. Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy zachowały żywotność po upływie 3 lat lub nie zachowały żywotności z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów podlega umorzeniu.

 

 

Postępowanie z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu

Organ przed wydaniem zezwolenia dokonuje oględzin w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych. W przypadku stwierdzenia, że usunięcie drzewa lub krzewu spowoduje naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych, postępowanie zawiesza się do czasu przedłożenia zezwolenia na czynności podlegające zakazom w stosunku do tych gatunków.

Organ, wydając zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu uzależnione od wykonania nasadzeń zastępczych, bierze pod uwagę w szczególności:

1. dostępność miejsc do nasadzeń zastępczych
2. wartość przyrodniczą, w tym rozmiar drzewa lub powierzchnię krzewów oraz funkcje, jakie pełnią w ekosystemie;
3. wartość kulturową;
4. walory krajobrazowe;
5. lokalizację.

Organ, wydając zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu uzależnione od ich przesadzenia, bierze w szczególności pod uwagę:

• dostępność miejsc do przesadzenia;
• rozmiar, w tym objętość bryły korzeniowej i wysokość;
• kształt systemu korzeniowego;
• kondycję;
• długość okresu przygotowania ich do przesadzenia.

 

Wyjątki od obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

 Ustawa o ochronie przyrody wskazuje szereg wyjątków zwalniających z obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów. Nadal są jednak wyjątki, a zatem podlegają ścisłej wykładni i poza wyraźnie wskazanymi przypadkami do usunięcia drzewa niezbędne jest zezwolenie.

Należy przy tym zaznaczyć, że ustawodawca dość często zmienia katalog przesłanek zwalniających z obowiązku uzyskania zezwolenia. Dlatego przed każdą wycinką należy sprawdzić osobiście bądź zasięgnąć porady prawnej w tym zakresie.

Do najczęstszych przypadków, gdy zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów nie jest konieczne, zaliczyć można sytuacje, gdy wycięcie dotyczyć ma:

1) krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, o powierzchni do 25 m²;

2) drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:

1. 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
2. 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
3. 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew;

3) drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;

4) drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego;

5) drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach;

6) drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni.

 

 

 

Obowiązek zgłoszenia

Brak konieczności uzyskania zezwolenia nie zwalania jednak z jakichkolwiek obowiązków administracyjnoprawnych. W przypadku drzew, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej, właściciel jest obowiązany dokonać zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa. Zgłoszenia należy dokonać właściwemu organowi, jeżeli obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 cm przekracza:

• 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
• 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
• 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

Pracownik organu w terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia dokonuje oględzin. Mają one na celu ustalenie nazwy gatunku drzewa oraz obwodu pnia na wysokości 5 cm. W przypadku gdy na tej wysokości drzewo:

1. posiada kilka pni – obwodu każdego z tych pni,
2. nie posiada pnia – obwodu pnia poniżej korony drzewa.

Po dokonaniu oględzin organ w terminie 14 dni od dnia oględzin może, w drodze decyzji administracyjnej, wnieść sprzeciw. Pamiętajmy, że usunięcie drzewa może nastąpić, jeżeli organ nie wniósł sprzeciwu w tym terminie.

 

 

W przypadku nieusunięcia drzewa przed upływem 6 miesięcy od przeprowadzonych oględzin usunięcie drzewa może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia.

 

Opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu

Posiadacz nieruchomości ponosi co do zasady opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Ustawa wskazuje również i w tym zakresie wyjątki. Nie podlega opłacie m.in. usunięcie drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie. Nie zapłacimy również za usunięcie drzew lub krzewów, które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie. Oczywiście z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości.

Opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty. Z kolei opłatę za usunięcie krzewu ustala się mnożąc liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty. W obu przypadkach wysokość stawek określa w rozporządzeniu minister właściwy do spraw środowiska. Stawki opłat za usuwanie drzew nie mogą przekraczać 500 zł za 1 cm. Stawki opłat za usuwanie krzewów nie mogą przekraczać 200 zł za 1 m² powierzchni krzewu albo krzewów rosnących w skupisku dla poszczególnych rodzajów i gatunków krzewów.

 

Kara pieniężna za usunięcie drzew lub krzewów bez zezwolenia lub zgłoszenia

 

 

Za usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia jak również za usunięcie drzewa bez dokonania zgłoszenia wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną. Karę ustala się w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Jeżeli usunięcie drzewa lub krzewu jest zwolnione z obowiązku uiszczenia opłaty, karę ustala się w wysokości opłaty, która byłaby ponoszona, gdyby zwolnienia nie było.