13 lipca 2022 r.

 

Jeśli zamierzasz wybudować urządzenie wodne albo planujesz inwestycję wymagającą korzystania z wód lub mogącą wpływać na ich stan, niezbędne może się okazać pozwolenie wodnoprawne. W poniższym wpisie przedstawione zostaną najważniejsze informacje na temat pozwolenia wodnoprawnego.

Spis treści

Pozwolenie wodnoprawne

Pozwolenie wodnoprawne wydawane jest w formie decyzji administracyjnej przez właściwe organy Wód Polskich na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2233 ze zm., dalej „pr.wod.”). Stanowi jedną z form zgody wodnoprawnej i  jest instrumentem zarządzania zasobami wodnymi. Bez niego zgodnie z prawem nie można korzystać z wód czy wykonać urządzenia wodnego albo innych czynności wskazanych w ustawie.

 

 

Kiedy potrzebne jest pozwolenie wodnoprawne?

Zgodnie z art. 389 pr.wod. jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na:

• usługi wodne;
• szczególne korzystanie z wód;
• długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
• rekultywację wód powierzchniowych lub wód podziemnych;
• wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
• wykonanie urządzeń wodnych;
• regulację wód, zabudowę potoków górskich oraz kształtowanie nowych koryt cieków naturalnych;
• zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wód;
• prowadzenie przez wody powierzchniowe płynące oraz przez wały przeciwpowodziowe obiektów mostowych, rurociągów, przewodów w rurociągach osłonowych lub przepustów;
• prowadzenie przez śródlądowe drogi wodne oraz przez wały przeciwpowodziowe napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych.

 

Co ważne, pozwolenie wodnoprawne w określonych ustawą Prawo wodne przypadkach jest konieczne przed uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych – wydawanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Wiele zamierzeń inwestycyjnych ze względu na swój charakter, funkcję i posadowienie pozostawać bowiem mogą w sferze regulacji zarówno prawa budowlanego, jak i prawa wodnego. Jednak zakres tych regulacji jest autonomiczny.

 

 

Opłata za pozwolenie wodnoprawne

Za udzielenie zgód wodnoprawnych, w tym za pozwolenie wodnoprawne ponosi się opłatę.

Aktualnie za wydanie pozwolenia wodnoprawnego opłata wynosi 237,87 zł.

Stawki opłat ustalone w roku poprzednim, podlegają każdego roku kalendarzowego zmianie w stopniu odpowiadającym średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem za rok poprzedni, ogłaszanemu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, nie później niż do dnia 31 października każdego roku, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” wysokość stawek opłat obowiązujących od dnia 1 stycznia roku następnego.

Poświadczenie wniesienia opłaty za pozwolenie wodnoprawne dołącza się do wniosku o jej wydanie.

 

 

 

Forma pozwolenia wodnoprawnego

Zgodnie z art. 400 ust. 1 pr.wod. pozwolenie wodnoprawne wydaje się w drodze decyzji administracyjnej na czas określony, nie dłuższy niż 30 lat, liczony od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Stosownie do treści art. 403 ust. 1 pr.wod. w pozwoleniu wodnoprawnym ustala się cel projektowanych do wykonania urządzeń wodnych i innych robót, cel i zakres korzystania z wód, warunki wykonywania uprawnienia oraz obowiązki niezbędne ze względu na ochronę zasobów środowiska, interesów ludności i gospodarki, w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych, w szczególności:

1) obowiązki wobec innych zakładów posiadających pozwolenie wodnoprawne lub uprawnionych do rybactwa, narażonych na szkody w związku z wykonywaniem tego pozwolenia wodnoprawnego;

2) obowiązek wykonania urządzeń zapobiegających szkodom lub zmniejszających negatywne skutki wykonywania tego pozwolenia wodnoprawnego;

3) niezbędne przedsięwzięcia ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko.

Art. 403 ust. 2 pr.wod. określa niezbędne elementy pozwolenia wodnoprawnego w zakresie konieczności dostosowania do rodzaju działalności, której dotyczy pozwolenie wodnoprawne.

 

 

Pozwolenie wodnoprawne – wymagane dokumenty

W myśl art. 400 ust. 8 pr.wod. pozwolenie wodnoprawne wydaje się na podstawie operatu wodnoprawnego oraz zgromadzonych w toku postępowania dowodów, dokumentów i informacji.

Stosownie do obowiązku wynikającego z treści art. 407 ust. 1 i ust. 2 pr.wod., do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego dołącza się:

1) operat wodnoprawny z oznaczeniem daty jego wykonania, wraz z opisem prowadzenia zamierzonej działalności niezawierającym określeń specjalistycznych;

2) decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, jeżeli jest wymagana;

3) w przypadku przedsięwzięć, dla których wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa – załącznik graficzny określający przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz przewidywany obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, o ile dołączenie tego załącznika było wymagane przez przepisy obowiązujące w dniu złożenia wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

4) wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku – decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli są wymagane;

5) ocenę wodnoprawną, jeżeli jest wymagana;

6) wypisy z rejestru gruntów lub uproszczone wypisy z rejestru gruntów dla nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub w zasięgu oddziaływania planowanych do wykonania urządzeń wodnych.

 

 

Operat wodnoprawny

Operat sporządza się pisemnie w formie opisowej i graficznej, a także na informatycznych nośnikach danych jako dokument tekstowy, a część graficzną operatu w postaci plików typu rastrowego (PDF) lub plików w formacie wektorowych danych przestrzennych, odwzorowanych w jednym z obowiązujących układów współrzędnych geodezyjnych (art. 408 pr.wod.).

Operat wodnoprawny stanowi szczególnego rodzaju dokument. Jest on z jednej strony dokumentem o wysoce technicznym i specjalistycznym charakterze, co zbliża go funkcją do opinii biegłego. Z drugiej strony jest on przedkładany przez stronę postępowania, a więc podmiot z istoty zainteresowany korzystnym zakończeniem postępowania, czyli uzyskaniem pozwolenia wodnoprawnego. Wynika z tego, że wszystkie istotne dane i parametry zamierzenia, na które wymagane jest pozwolenie wodnoprawne, zobowiązany jest podać inwestor. Natomiast rzeczą organu jest ich zweryfikowanie pod kątem kompletności, rzetelności oraz prawdziwości, bowiem to na podstawie tych informacji organ będzie kształtował treść pozwolenia wodnoprawnego, a przez to sytuację prawną jego adresata oraz podmiotów trzecich, na które planowane przedsięwzięcie będzie oddziaływać (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 5.10.2021 r., VII SA/Wa 549/21).

 

 

 

Wymóg zgodności pozwolenia wodnoprawnego z innymi aktami i dokumentami

Zgodnie z art. 396 ust. 1 pr.wod. pozwolenie wodnoprawne nie może naruszać:

• ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza,;
• ustaleń planów ochrony i planów zadań ochronnych dla obszarów chronionych;
• ustaleń planu zarządzania ryzykiem powodziowym;
• ustaleń planu przeciwdziałania skutkom suszy;
• ustaleń programu ochrony wód morskich;
• ustaleń krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych;
• ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;
• wymagań ochrony zdrowia ludzi, środowiska, ochrony przyrody i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków oraz wynikających z przepisów ustawy oraz przepisów odrębnych.

Stosownie do treści art. 399 ust. 1 pkt 1 pr.wod. organ ma obowiązek odmówić wydania pozwolenia wodnoprawnego jeżeli projektowany sposób korzystania z wód narusza ustalenia dokumentów, o których mowa w pkt 1-7, lub nie spełnia wymagań, o których mowa w art. 396 ust. 1 pkt 8 pr.wod.

 

Kto jest właścicielem wód?

Zgodnie z regulacjami art. 211 pr.wod. wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.

Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne, śródlądowe wody płynące oraz wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa.

Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.

Śródlądowe wody płynące będące wodami publicznymi nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie. Do zawarcia umowy niezbędna jest prawomocna zgoda wodnoprawna, decyzja legalizacyjna lub zaświadczenie skutecznego dokonania zgłoszenia, jeżeli rodzaj prowadzonej na gruncie działalności tego wymaga.

Natomiast śródlądowe wody stojące, woda w rowie oraz woda w stawie, który nie jest napełniany w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi, znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości (art. 214 pr.wod.).

Należy mieć na uwadze, że pozwolenie wodnoprawne nie rodzi praw do nieruchomości i urządzeń wodnych koniecznych do jego realizacji, jak również nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich przysługujących wobec tych nieruchomości i urządzeń. Informację tej treści zamieszcza się w pozwoleniu wodnoprawnym.

 

 

Jakie konsekwencje grożą za brak pozwolenia wodnoprawnego?

Obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego nie należy absolutnie lekceważyć. Zgodnie bowiem z art. 476 ust. 1 pr.wod. kto bez wymaganej zgody wodnoprawnej albo z przekroczeniem warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym korzysta z wód lub wykonuje urządzenia wodne albo inne czynności wymagające pozwolenia wodnoprawnego podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Tej samej karze podlega, kto nie wykonuje obowiązków określonych w decyzji stwierdzającej wygaśnięcie lub cofnięcie pozwolenia wodnoprawnego.

 

I na koniec podkreślić należy, że ustawa Prawo wodne w wielu przypadkach wprowadza dodatkowe wymagania, od których zależy czy pozwolenie wodnoprawne zostanie wydane. By mieć pewność, że wszystko formalności są spełnione, przed wystąpieniem do organu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego warto skontaktować się naszą Kancelarią.